MÔ HÌNH VẬN TẢI

Nguyễn Như Phong

Kỹ thuật Hệ thống Công nghiệp

Đại học Bách Khoa TPHCM

a. Mô hình vận tải

Mô hình vận tải là một lớp mô hình QHTT đặc biệt, dùng cho  bài toán vận tải từ các nguồn đến các đích, chẳng hạn như vận tải sản phẩm từ các nhà máy đến các nhà kho trong hệ thống phân phối. Mô hình vận tải xác định kế họach vận chuyển với mục tiêu cực tiểu chi phí vận chuyển, đồng thời thỏa các ràng buộc về các giới hạn cung ở các điểm nguồn và các giới hạn  cầu ở các điểm đích. Mô hình vận tải còn được mở rộng ứng dụng sang các bài toán hoạch định tồn kho, điều độ nhân lực, phân công công việc, …

Mô hình vận tải được giải bởi giải thuật vận tải với các bước như các bước của giải thuật đơn hình nhưng đơn giản hơn với phương tiện hỗ trợ là bảng vận tải.

b. Ứng dụng mô hình vận tải

Ứng dụng của mô hình vận tải không chỉ giới hạn trong các bài toán vận tải mà còn ở nhiều lĩnh vực khác, như  ứng dụng của mô hình vận tải ở bài toán họach định tồn kho.

c. Bài toán vận tải

Mô hình vận tải được biễu diễn bởi sơ đồ mạng như ở hình sau:

Hình 5.1  Mô hình vận tải.

Mô hình bao gồm m điểm nguồn và n điểm đích, biểu diễn bởi các nút. Các cung biễu diễn các đường đi nối từ nguồn đến đích. Cung (i,j) nối từ nguồn i đến đích j, với hai thuộc tính cơ bản:

• Chi phí vận tải đơn vị cij từ nguồn i đến đích j.
• Lượng vận tải xij từ nguồn i đến đích j.

Lượng cung giới hạn từ nguồn i là ai, lượng cầu của đích j là bj. Mô hình nhằm xác định các biến là lượng vận tải xij với mục tiêu cực tiểu tổng chi phí vận tải đồng thời thỏa các ràng buộc về cung – cầu ở các điểm nguồn và các điểm đích.

d. Bảng vận tải

Các ràng buộc của mô hình vận tải có dạng đặc biệt là ở dạng phương trình và bài toán có tổng cung bằng với tổng cầu. Mô hình vận tải có thể giải được bằng giải thuật đơn hình, tuy nhiên với cấu trúc đặc biệt của các ràng buộc, mô hình có thể được giải bằng giải thuật đơn giản hơn đó là giải thuật vận tải với phương tiện là bảng vận tải có dạng như ở hình sau.

e. Cân bằng mô hình

Giải thuật vận tải dựa trên giả sử mô hình vận tải là cân bằng, nghĩa là tổng lượng cung bằng tổng lượng cầu. Nếu mô hình không cân bằng cần cân bằng mô hình bằng cách thêm vào nguồn giả hay đích giả.

TLTK

Nguyễn Như Phong. Vận trù xác định. NXBĐHQG. 2010